Bestuurslid Teddy Vrijmoet: “Cultuur laat mensen groeien”

Als directeur-bestuurder van Lindenberg Cultuurhuis ziet Teddy Vrijmoet voortdurend wat cultuur voor mensen kan betekenen. “Ik wil dat alle mensen het gevoel hebben dat ze mee kunnen doen. Helaas heeft niet iedereen de financiële middelen, en daarom zet ik me ook als bestuurslid van het Volwassenenfonds Sport & Cultuur in. Door een klein steuntje in de rug voor wie dat nodig heeft zorgen we dat iedereen gelijke kansen krijgt.”

Lindenberg Cultuurhuis in Nijmegen is een grote organisatie met een breed aanbod en veel activiteiten. “Daarbij vatten we cultuur breed op. Want wie bepaalt dat ‘haute couture’ beter is dan ‘klederdracht’? Of iets dat je maakt ‘beeldende kunst’ is of een ‘ambacht’? Heel veel mensen zijn actief in de cultuur als amateur. Het is allemaal even belangrijk, van fanfare tot klassiek orkest.”

Cultuur bereikt veel

Schilderen, zingen, een üd (een snaarinstrument) spelen: het is vooral fijn om te doen en gezellig om het samen met andere mensen te doen. Teddy: “Maar bijna ongemerkt betekent het meer. We doen in Nijmegen bijvoorbeeld ook cultuureducatie. Ik sprak een directeur in het voortgezet onderwijs die me vertelde dat hij bij nieuwe leerlingen merkt of ze op de basisschool wel of geen cultuureducatie hebben gehad. De leerlingen die het wel hebben gehad zijn minder verlegen, mondiger, ze presenteren zich beter en ze hebben een positiever zelfbeeld.”

“Of neem de initiatieven om muziek naar ziekenhuizen te brengen. Je ziet dat mensen beter herstellen, dat zorgkosten omlaag gaan. De uitdaging is natuurlijk: als individuele cultuuraanbieder hou je je niet bezig met die effecten in de zorg. Een dansleraar die een les komt geven is niet heel bewust bezig met eenzaamheid bestrijden. Maar het gebeurt wel, dankzij die dansles waar mensen elkaar ontmoeten. Of die zangmiddag in het verpleeghuis, waar die ene man die al tijden niks zegt opeens meezingt. Met elkaar moeten we die verhalen over betekenis van cultuur meer laten zien.”

Aanbod nog beter in beeld brengen

Een van de grootste uitdagingen vindt Teddy dan ook zorgen dat mensen cultuur weten te vinden. “Er is geen goed landelijk netwerk dat cultuuraanbieders samenbrengt. Er wordt nu gewerkt aan een Gelders Cultuurakkoord en in Groningen is een goede samenwerking, maar niet structureel in het land. Sport is beter georganiseerd. En het is belangrijk, je wilt dat iedereen toegang heeft tot cultuur. Want stel dat je die üd wil gaan spelen: zie maar eens een gediplomeerde leraar te vinden. Terwijl het essentieel is dat mensen kunnen doen wat ze echt leuk vinden. Niet dat het enige dat je kunt kiezen een pianoklasje is, omdat de culturele instelling bij jou denkt dat dat is wat mensen vragen. Ik moedig aanbieders dan ook aan om het gesprek aan te gaan over wat mensen echt willen. En vergeet daarbij de ouderen niet: dat is een grote groep die interesse heeft, en er komen er alleen maar meer.”

Ook weten nog niet genoeg mensen dat het Volwassenenfonds cultuur mogelijk maakt voor mensen die weinig te besteden hebben. “Mensen in de wijk, van gemeenten, of bijvoorbeeld schuldhulpverleners, moeten weten dat ze naast sport ook cultuur kunnen aanbieden. Er komen gelukkig steeds meer cultuurcoaches, maar het zou mooi zijn als bijvoorbeeld ook de buurtsportcoach mensen tipt over zingen of schilderen. Want niet iedereen houdt van sport, en er zijn genoeg mensen die het allebei leuk vinden. Nou, je mag ook best eerst een tijdje zingen en het jaar erna gaan voetballen! Die toegang tot cultuur vanzelfsprekender en bekender maken is voor mij als bestuurslid een belangrijk aandachtspunt.”

Rekenen op het Volwassenenfonds

“Iedereen kan door pech in een situatie komen dat er even geen geld is. Juist dan is het Volwassenenfonds er. En als het nodig is ook voor de juiste kleding en attributen. En heel belangrijk: we zetten in op structurele deelname. Het is niet een gezellig projectje dat na een half jaar afloopt waarna je weer in de kou staat. Natuurlijk hoopt iedereen in een betere financiële situatie te komen, maar als dat niet lukt, kun je ieder jaar weer een beroep op ons doen.”

De berichten dat er minder mensen in armoede zouden zijn, veranderen voor Teddy dan ook niets aan het belang van het Volwassenfonds. “Het zou zo mooi zijn als we onszelf konden opheffen omdat we niet meer nodig zijn. Maar de mensen die nu in armoede leven, zitten daar langer en dieper in en hebben ons meer dan ooit nodig. Ook de groep werkende armen groeit. Het Volwassenenfonds doet ertoe.”

Even een ander perspectief

Het blijft dus belangrijk om via allerlei kanalen aandacht te vragen voor de mogelijkheden van het Volwassenenfonds. “We bereiken veel voor de maatschappij, minder zorg- en welzijnskosten, bijvoorbeeld door cultuur op recept in te zetten. En mensen krijgen een netwerk via cultuurclubjes of vrijwilligerswerk, waardoor ze bijvoorbeeld toch die baan vinden. Maar het belangrijkste blijft elke individuele deelnemer. Die Syriër die dankzij een workshop architectuur gewoon heel even die akelige bootreis uit zijn hoofd kan zetten. Of de mantelzorgende vrouw die even de stress van thuis kan loslaten en kan schitteren tijdens theaterles. Voor die mensen zit ik in het bestuur van het Volwassenenfonds.”